SARAY VE ÖTESİ HALİT ZİYA UŞAKLIGİL

Roman Özeti :SARAY VE ÖTESİ HALİT ZİYA UŞAKLIGİL

1.KİTABIN KONUSU

Abdülhamit’in tahttan indirilmesiyle yerine geçen Reşad Efendi’nin
(Beşinci Sultan Mehmet) döneminde saraya mabeyn başkatipliğine alınan
Halit Ziya Uşaklıgil’in (Yazarın) sarayda ki memuriyet hayatı ve
memuriyet hayatından sonraki yaşamı anlatılmaktadır.Yazar sarayda
geçirdiği dört yıl boyunca Osmanlı Devleti’ nin bulunduğu durumdan
bahsetmektedir.

2.KİTABIN ÖZETİ

Yazar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Reşad Efendi’nin (Beşinci Sultan Mehmet) tahtta geçmesi ile mabeyn
başkatipliği görevine getirilir.Böylece saraydaki memuriyet hayatı
başlar. Yazar saraya ilk geldiği zaman koskoca imparatorlukta görev
yapmanın heyecanı vardır. Aklında bir takım sorular vardır.(Padişahın
nasıl bir adam olduğu?[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]Ortamın
nasıl olduğu?…) Yazar saraya geldiği zaman büyük bir samimiyet ile
karşılanır. Bundan hoşnut olur. Saraya geldikten hemen sonra Hünkar’ın
huzuruna çıkar.Onunla görüşür.Görevini öğrenir.Hünkar yazara işinin ne
derece önemli olduğunu hatırlatır.
Yazar saraya geldiği günlerde büyük bir şaşkınlıga uğrar. Gördüğü durum
hiç de iç açıcı değildir.Devlet hakkında pek olumlu düşünmez. Örneğin
saray içinde yapılan yemeklerin sarayın çok daha öte taraflarına bile
gittiği[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]oradaki halkı bile doyurduğu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]israfın hat düzeye geldiğini görür. Devletin çöküş durumunda olmasının sebeplerini teker teker anlamaya başlar.
Yazar bu arada adı sık sık veliahd için geçen Yusuf İzzüddin Efendi ve
Vahidüddin Efendi’nin birbirlerine üstünlük kurma çalışmalarına tanık
olur. Yazar sarayda yavaş yavaş faaliyetlere başlar. Verilen görevleri
arkadaşı Lütfi Bey’le beraber yaparlar.Lütfi Bey yazarın en samimi
arkadaşlarından birisidir. Yemek odalarının yapımı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] misafirlerin ağırlanması[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yatak odalarının tamiri v.b. işlere hemen başlarlar. Hatta işlerin aksamaması için nöbet sistemi kurulur.
Yazar sarayda ki olan olayları[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]başından geçen olayları anlatır.Bunlar sırayla şöyledir;istifa olayları[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] sultanların evlilikleri[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] damatlara verilen adlar(damad-ı şehriyari)[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] alayların geçişleri[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] selamlıklar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] hünkarın cuma günleri halkla selamlaşması[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yabancı ülkeden Osmanlı Devletine ziyarete gelenlerin nasıl tavır takındıklar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ramazan aylarının özelliklerini (ülkede yaşayan kadın erkek herkes oruç tutar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]namazlarını geçiktirmezler[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ramazanda yardımlaşma çoktur)[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bayramın özelliklerini[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Topkapı’daki merasim törenlerini[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Abdulhamit’e halkın isyanını[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Reşad Efendi ile Abdulhamit’in karşılaştırılmasını[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] askeri gösterileri[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yazarın saraydaki görevi süresinde yaptığı gezileri[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Trablusgarp savaşı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]1.nci Dünya savaşına katılım aşamasını…
Yazar ve iş arkadaşı Lütfi Bey sadrazamın değişmesi(Ahmet Muhtar
Paşa’nın sadrazam olmasıyla) yüzünden istifa ederek görevden
ayrılırlar.Böylece yazarın dört yıllık saray hayatı biter. Yazar bundan
sonra yurt dışına geziler yapar. Hünkar tarafından yurtdışına yollanır.
Hünkar yazara maddi ve manevi destek sağlar. Yazar yurtdışında bazı
kurslara katılır ve kendi edebi hayatını sürdürür.
Yazar bu kitabında ilgisini çok çeken birkaç olaydan da
bahsetmektedir.Bunlardan birisi Frasa’dan gelen ziyaretçilerden
bazılarının Osmanlı Devleti alehinde konuşmaları[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]Osmanlı
Devleti’ni küçümsemeleri.Enver Paşa’nın Sarıkamış dramını
anlatmaktadır.Trablusgarp Savaşı ve ******’den bahsetmektedir.



3. KİTABIN ANA FİKRİ

İnsanlara verilen görevler yüksek derecede olabilir. Her ne olursa
olsun kişiliğimizi kaybetmeden verilen vazifeyi yerine en iyi şekilde
yerine getirmeliyiz. İnsanları çalışkanlıklarından dolayı takdir
etmeliyiz. Görev ile siyaseti birbirine karıştırmamalıyız. İnsanları
sevmeli ve onlarla iyi ilişkiler kurmalıyız. Kendi statümüze uygun
olarak davranmalıyız. Kırıcı olmamalıyız.

4. KİTAPTAKİ OLAYLARIN VE ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRMESİ

Yazar(Halit Ziya Uşaklıgil): Reşad Efendi’ nin (Beşinci Sultan Mehmet)
tahtta geçmesiyle saraya gelir ve mabeyn başkatibi olur. Saraydaki
görevlilerle iyi geçinir. Çalışkandır. Hünkar (Sultan) ile iyi
ilişkiler kurar. Çevresi tarafından sevilen bir kişidir. Dört yıl bu
görevi sürdürmüştür. Sarayda geçirdiği yaşamını etkili ve açık bir
şekilde anlatmıştır.

Reşad Efendi(Beşinci Sultan Mehmet): Abdülhamitten sonra tahtta geçmiştir. Hükümdardır[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kimseye karşı zararı dokunmayan [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]çevresi
tarafından Abdülhmite göre daha çok sevilen birisidir. Osmanlı
Devletinin çöküş döneminde padişah olduğu için bir takım sıkıntılar
geçirmiştir.

Lütfi Bey: Yazarın yanında beraber çalışmaktadır. İş arkadaşıdır. Yazarın söylediğine göre güvenilir[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] doğru[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] dürüst[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ahlaklı ve namuslu bir kişidir. Yazarın samimi arkadaşıdır. Nitekim onunla beraber görevinden istifa etmiştir.

Vahidüddin: Yusuf İzzeddin’ in Veliahd yarışında rakibidir. Doru sözlü[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yakışıklı ve dürüst birisidir. Sonunda veliahd olmuştur.

Yusuf İzzeddin: Vahidüddin’ in veliahd yarışında rakibidir. Kıskanç [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kibirli[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] samimiyetsizdir. Veliahd olmak için entrika yaratmasına rağmen başarılı olamamıştır.

Ayrıca kitapta geçen bazı şahıslar şunlardır;Vahdeddin[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Ahmet Muhtar Paşa[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]Tevfik Bey[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Enver [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]Sabit Bey ve Ahmet Rıza



5. KİTAP HAKKINDA ŞAHSİ GÖRÜŞ

Kitap Osmanlı Devlatinin son yıllarına doğru çöküş dönemini (1908 -
1913) anlatan bir tarihi yapıttır. Osmanlı sarayı içinde olup bitenleri
öğrenmek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] gerçeklerle yüz yüze kalmak[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] koca imparatorluğun nasıl bir şekilde çöktüğünü[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yıkıldığını anlamak için ufak bir kanıt özelliği taşır. Kendi tarihimizi bilmek ve öğrenmek açısından önemli bir eserdir.
Dilinin biraz ağır oluşu okumayı biraz engellesede fazla anlaşılmayan
sözcükler bulunmamaktadır. Saray hayatı çok ince bir ayrıntıyla
anlatılmıştır.Bu kitapta Osmanlı Devleti dışında diğer yabancı
devletler hakkında da bilgi elde etmek mümkündür.Yazar bu kitabı
edebiyatçıdan ziyade tarihçi gibi değerlendirmiştir.


6. YAZAR HAKKINDA BİLGİ

Halid Ziya [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Hacı Halil Efendi’nin üçüncü çocuğu olarak 1866’da İstanbul‘da
doğdu.1873-1878 yılları arasında askeri rüştiyeye devam etti. Babasının
işleri kötü gitmeye başlayınca Halit Ziya annnesiyle birlikte İzmir’e
dedesinin yanına gönderildi. Öğrenimini İzmir Rüştiyesi‘nde sürdürdü.
Bu arada babasının işlerini düzene koyup İzmir’ e gelişi ve yeni bir
ticaret evi açışıyla sığıntı olma düşüncesinide zihninden atan Halid
Ziya[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ikinci bir okula hazırlık için Frenk Mahallesi’ nin Alioti bölümündeki Auguste de Jaba adlı avukatın emrine verildi.
Halid Ziya[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] babasının katibi olarak işe başladığı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bu iş edebiyat merakıyla pek bağdaşmadığından yeni iş tavsiyelerini dikkate aldı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
ancak İstanbul’ da hariciyeci olmak için yaptığı başvuru sonuçsuz
kaldı. İzmir‘e dönüşünde Rüşdiye öğretmenliğine başladı ve akabinde
Osmanlı Bankası’ na girdi.
Servet – I Fünun’a katılarak edebi faaliyetlerini yoğunlaştırdı.
Meşrutiyet’ten sonra bir Darülfünun Edebiyat Fakültesi’nde Batı
Edebiyatı okuttu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
sonra Mabeyn Başkatibi oldu (1909). Bu görevinden sonra memuriyete
dönmeyen Halid Ziya edebiyata yöneldi. 23 Mayıs 1945 tarihinde
İstanbull’ da öldü.



ESERLERİ:
Romanları :Nemide[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Bir Ölünün Defteri[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Ferdi ve Şürekası[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Mai ve Siyah[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Aşk-I Memnu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Kırık Ayaklar
Hikayeleri [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]ir Muhtıranın Son Yaprakları[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]Bir İzdivacın Tarih-I Muaşakası[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Solgun Demet[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Hepsinden Acı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Aşka Dair[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] İhtiyar Dost[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Kadın Pençesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Heyhat[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] İzmir Hikayesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Bu muydu?Bir Yazın Tarihi
Hatıraları :Kırk Yıl[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Saray ve Ötesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Bir Acı Hikaye
Deneme :Sanata Dair