BEYAZ GEMİ CENGİZ AYTMATOV

Roman Özeti : BEYAZ GEMİ CENGİZ AYTMATOV

1.KİTABIN KONUSU : Roman[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] San-Taş Vadisi’nde etrafındaki beş-altı insanla yaşamak zorunda olan[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] dedesinden başka seveni olmayan[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] gerçek hayatında mutsuz olan fakat hayal dünyasında mutlu olmaya çalışan bir çocuğun psikolojisini konu almakyadır.

2.KİTABIN ÖZETİ : Çocuk San-Yaş Vadisi’nde dedesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] üvey ninesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Orozkul[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Bekey hala[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Seydahmet[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Gülcemal ve köpeği Beltek ile berabar yaşamaktadır. Vadide sadece üç ev
vardır. İlk evde dedesi ve üvey ninesi ile çocuk;ikincide Mümin dedenin
büyük kızı Bekey hala ile kocası korucubaşı Orozkul; üçüncüde ise
tembel işçi Seydahmet ile karısı Gülcemal ve küçük kızları
yaşamaktadırlar.Çocuk bu küçük dünyada mutlu olmaya çalışmaktadır. Hiç
arkadaşı yoktur ve okula henüz başlamamıştır. En büyük zevkleri
dedesinin kendisine dere kıyısında yaptığı gölette yüzmek; “Deve[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Kurt[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Eyer ve Tank” isimlerini verdiği kayalarıyla konuşmak; dedesinden masal dinlemek ve dağa çıkıp dedesinin dürbünüyle kasabaya[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Isık Göl’e ve San-Taş Vadisi’ne daha yakından bakmaktır. Her akşam eline dürbününü alıp[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] dağ başına çıkar ve Isık Göl’de ancak beş-altı dakika görünüp kaybolan beyaz gemiye bakar.
Annesi ve babası onu çok küçük yaşlarda terketmişlerdir. Annesi şehirde
kendine yeni bir yaşam kurmuştur. Çocuk babsının beyaz geminin kaptanı
olduğuna[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
bir gün başı insan başı olan bir balık olup beyaz gemiye kadar
yüzeceğine ve babasıyla konuşacağına inanmaktadır. Dedesi çok iyi kalpli[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] çalışkan[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]köse
bir insandır. Çevresindekiler ona Kıvrak Mümin lakabını takmışlardır.
Damadı Orozkul’un yanında çalışır ve onun emirlerini yerine getirir.
Orozkul şişman[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] koca kafalı içki içmeyi çok seven[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
çabuk sinirlenen bir korucubaşıdır. Mümin’in kızı ve Orozkul’un karısı
olan Bekey kısır bir kadındır. Orozkul bunu Bekey’in suçu olarak bilir
ve her akşam içip onu döver. Orozkul arada bir arkadaşlarıyla içmeye
gider ve sarhoş olunca yanındakilere birer tomruk sözü verir. Tomruğu
kesip dağdan indirme[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
çayın karşısına geçirme ve kamyona yükleme zamanı gelince de verdiği
söze pişman olur ama iş işten geçmiştir. Arada bir vadiye şehirden
“Maşin Mağaza” denilen içi ıvır zıvır dolu bir araba gelir. Bir gün
yine Maşin Mağaza geldiğinde dedesi çocuğa bir okul çantası alır.
Ertesi yıl çocuk okula başlar. Çocuk dedesinden masal dinlemeye
bayılır. Her akşam artık ezberlediği “Boynuzlu Maral Ana” masalını
dinler . Dedesine göre hepsi Boynuzlu Maral Ana’nın soyundan
gelmektedirler. Çocuk da buna inanmaktadır. Masala göre maral ana
San-Taş Vadisi’ni terketmiştir ama onları sürekli korumaktadır. Mümin
çocuğu her gün atıyla okula göyürüp getirmektedir. Okul çok uzaktadır
ama hiç geç kalmamıştır.
Çocuk bir gün yol kenarındaki kayalarıyla oynarken San-Taş
yakınlarından kuru ot almaya gelen beş-altı kamyonluk bir konvoy
görmüştür. Çocuk en öndeki kamyonun peşine takılıp koşmaya başlar.
Çocuğu gören şoför durur ve çocukla biraz konuşur. Şoför genç ve
yakışıklı biridir. Adı Kulubeg’dir. Çocuğa dedesini tanıdığını[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kendisinin de Boynuzlu Maral Ana’nın soyundan geldiğini söyler ve ayrılır.
Ertesi gün Mümin dede ile Orozkul yine dağdan bir ağaç indirirler. Bu
sırada uzun zamandan beri ormanda görülmeyen maralları görürler fakat
işleri olduğundan onlarla ilgilenemezler. Akşam olmuştur. Dede[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Orozkul’a söyleyip çocuğu okuldan almaya gitmek ister fakat Orozkul
ağacı indirmeleri gerektiğini söyleyip izin vermez. Tomruğu çaydan
geçirirlerken tomruk çayda kayalara takılır. Çıkarmak için çok
uğraşırlar ama çıkaramazlar. Dede vaktin çok ilerlediğini farkeder[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
daha fazla dayanamaz ve daha önce hiç yapmadığı bir şey yapıp
Orozkul’dan izin almadan çocuğu almaya gider. Çocuk akşama kadar okulun
kapısında dedesini beklemiş ve ağlamaktan gözleri şişmiştir. Dede yolda
çocukla öğretmenine rastlar. Çocuğu öğretmeni eve getirmektedir. Dede
öğretmenden özür dileyip çocuğu alır ve yola koyulurlar. Çocuk dedesine
küsmüştür. Hiç konuşmamaktadır. Dede çocuğun gönlünü almak için
Boynuzlu Maral Ana’yı gördüğünü söyler. Çocuk bu habere çok sevinir.
Dedesine ormana gitmek için yalvarır fakat akşam olduğu için eve
dönerler. Eve geldiklerinde Orozkul’u sabahki olaydan dolayı çok
sinirlenmiş bulurlar. Orozkul o gün Bekey halayı yine dövmüştür. Çocuk
evin bu durumuna çok üzülür ve yatmaya gider.
O gece müthiş bir dipi çıkar. Gece yarısı Kulubeg ve arkadaşları yolda
kaldıkları için Mümin dedenin evine sığınırlar. Kulubeg ve
arkadaşlarının gelmesiyle evdeki hava biraz yumuşar. Sabah kamyoncular
evden ayrılırlar. Aynı gün Orozkul’un tomruk sözü verdiği arkadaşı
tomruğu almak için gelir. Adı Koketay’dır. İri yapılı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] esmer biridir. Tomruk ise hala önceki gün bıraktılları yerde çayın içinde beklemektedir. Tomruğu almak için Orozkul[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Koketay ve Seydahmet yola koyulurlar. Dede de Orozkul’un kendini
affedeceği düşüncesiyle peşlerine takılır. Orozkul kıyıda emirler
yağdırırken Mümin dede[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Seydahmet ve Koketay tomruğu çıkarmaya çalışmaktadırlar. O sırada çayın
karşısında birkaç tane maral görürler ama işlerini
bırakamayacaklarından marallarla ilgilenemezler. Biraz uğraştıktan
sonra tomruğu çıkarıp kamyona yüklerler.
Çocuk o gün hastadır ve önceki gün akşamdan beri evde yatmaktadır.
Akşam üzeri kahkaha sesleriyle uyanır ve bahçeye çıkar . Herkes neşe
içindedir ve hepsi de sarhoştur. Dede ise et dolu bir kazanın yanına
çökmüş sessizce kazanın altındaki ateşle oynamaktadır. Çocuk hemen
dedesinin yanına gider. Ona seslenir fakat dede duymaz. Birkaç defa
daha seslenir fakat dede hiç cevap vermez. Çocuk kötü birşeyler olduğu
hissine kapılır. Az ilerde Bekey’i[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Seydahmet’i[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]Gülcemal’i
ve Koketay’ı görür. Hepsi de yiyip içmekte ve eğlenmektedirler. Çocuk
önce neler olduğunu anlamaz. Avlunun dışında henüz kanı kurumamış geyik
derisini[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
bağırsak eşeleyen Beltek’i ve elindeki baltayla Maral Ana’nın
boynuzlarını kırmaya çalışan Orozkul’u görünce neler olduğunu tahmin
eder. Çocuk bu korkunç manzara karşısında dayanamayıp içeri kaçar ve
yorganın altına girip ağlamaya başlar. Bu arada Kulubeg’in gelip onu
kurtaracağını ve Orozkul’a haddini bildireceğini hayal etmektedir. Az
sonra sofra içeri kurulur. Çocuk hayalinden yine kahkahalarla uyanır. O
sırada Seydahmet olanları anlatmaktadır. Çocuğun bir türlü anlam
veremediği olaylar şöyle cereyan etmiştir: Tomruğu çıkardıktan sonra
Seydahmet ile Mümin dede ormana çalışmaya giderler. Bu arada maralları
yine görürler. Seydahmet onları vurmak ister[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
dede ise buna karşı çıkar. Seydahmet dedeyi dinlemeyip maralların
peşine düşer. Dede de Seydahmet’in arkasından gider. Seydahmet
maralları vuracaktır ama sarhoş olduğu için nişan alamaz ve tüfeği
dedeye verip maralları vurması gerektiğini[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
vurmazlarsa kaçıracaklarını ve Orozkul’un dedeyi affetmeyeceğini
söyleyip dedeyi kandırır. Dede ise maralları vurursa Orozkul’un onu
affedeceğini ve herşeyin düzeleceğini düşünerek marallardan birini
istemeye istemeye vurur.
Çocuk bunları duyunca çıldıracakmış gibi olur ve dışarı kaçar.Dedesini
yerde toz toprak içinde yatarken bulur. Ona birkaç defa yine seslenir
ama dede yine duymaz. Olanlara dede kendi de inanamamaktadır. Çocuk
dedesinden bir tepki alamayınca balık adam olup babasına ulaşacağını
düşünerek koşar ve kendini dereye atar. Hızla akan su çocuğu alıp
götürür fakat çocuk hiç bir zaman balık olmayacaktır.

3.KİTABIN ANAFİKRİ : İnsanları güçsüz ya da hoşgörülü oldukları için
ezmeye çalışmamalı ve küçük çıkarlar uğrunda doğaya zarar vermemeliyiz.

4.KİTAPTAKİ OLAYLARIN VE KİŞİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ :

a.OLYLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ : Romanda olaylar belli bir sıra dahilinde
anlatılmamış; atlamalar yapılmıştır. Buna rağmen okuyucu olaylar
arasında bağlantı kurmakta zorlanmamaktadır. Kitaptaki olaylar genelde
bir-iki kişi arasında yaşanmış küçük olaylardır.Olayların tasviri iyi
olduğu için okuyucu olayları kolayca hayal edebilmektedir.

b.KİŞİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ :

(1)MÜMİN DEDE : Çok iyi kalpli[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yardımsever[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]çalışkan
bir insandır. 60-70 yaşlarında köse bir ihtiyardır.Damadı Orozkul’un
yanında çalışmaktadır. Vadideki üç evin birinde ikinci karısı ve torunu
ile yaşamaktadır.

(2)ÇOCUK : 5-6 yaşlarında[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kısa boylu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kepçe kulaklı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] çirkin bir çocuktur.Hiç arkadaşı yoktur. Hayalperest ve mutsuzdur. Doğayı çok sever.

(3)OROZKUL : Şişman[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] koca kafalı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] içki içmeyi çok seven[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] insanlardan ve doğadan nefret eden[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] sinirli[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]umursamaz biridir. Korucubaşıdır fakat ormana en çok o zarar vermektedir.

(4)BEKEY : Orozkul’un karısı ve Mümin’in kızıdır.Kısırdır[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]sabırlı ve hoşgörülü bir kadındır.

(5)SEYDAHMET : Uzun boylu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] çirkin biridir.Tembeldir. Orozkul’un ve dedenin yanında çalışmaktadır. Bir karısı ve bir kızı vardır.

(6)GÜLCEMAL : Seydahmet’in karısıdır. Günlerini genelde çocuğun ninesine ve Bekey’e yardım etmekle ve kızına bakmakla geçirir.

(7)KULUBEG : Genç [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yakışıklı ve güçlü bir şofördür.Mümin dede ve çocuk gibi boynuzlu maral ananın soyundan geldiğine inanmaktadır.

(8)KOKETAY : Orozkul’un arkadaşıdır. İri yapılı [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]esmer tenli bir adamdır.

Romanda ayrıca çocuğun annesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] babası[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]boynuzlu maral ana[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] köpeği Beltek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kayaları “Eyer[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Tank[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Deve[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Kurt” karakterlerinden de bahsedilmektedir ama bu karakterler hakkında çok fazla bilgi sunulmamıştır.

5.KİTAP HAKKINDA ŞAHSİ GÖRÜŞLER : Kitabın başlığı ile içeriği arasında
bence uyumsuzluk var.beyaz gemiden kitapta çok fazla bahsedilmemekle
birlikte olayların beyaz gemi ile alakası yok denecek kadar
az.Betimlemeler yetersiz ve akıcılık kısıtlı.Buna rağmen okuyucu
olaylar arasında bağlantı kurmakta zorlanmıyor. Kişilerin fiziki
özellikleri üzerinde çok az durulmasına karşın; çocuğun psikolojisi iyi
anlatılmış.

6.KİTABIN YAZARI HAKKINDA KISA BİLGİ : Dünyanın yaşayan büyük edebiyatçılarından Kırgız[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Türk romancısı Cengiz Aytmatov [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Kırgızistan'ın Talas bölgesinde[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Şeker adlı köyde 12 Aralık 1928'de dünyaya gelmiştir. Babası Törekul Aytmatov ;Annesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Tatar Türklerinden Nagim Gamzeyova hanımdır. Çocukluk yılları 2. Dünya
harbine rastlayan ve 1945'te savaşın bitmesiyle yeniden eğitim hayatına
dönen Aytmatov[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
1950'de Kırgızistan Ziraat Enstitüsü'nü bitirmiş bir ziraatçıdır. Ancak
edebiyata olan tutkusu onu ziraatçılıktan ziyade edebiyata çekmiş ve
edebiyat eğitimi almak için Devlet Edebiyat Enstitüsü'ne devam
etmiştir.
Eserlerini Rusça ve Kırgızca kaleme alan Cengiz Aytmatov[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] eserlerinde başta Ruslaştırma politikası olmak üzere[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Kırgız Türkleri'nin tabii hayatlarını[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yabancılaşmayı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
modernizm karşısında tabiatın tahrib edilişine kadar pek çok meseleyi
eserlerinde usta bir uslübla kaleme alma başarısını göstermiş nadir
sanatkarlardan biridir. Dünya çapında ünlü bir edebiyatçı olarak adına
iki defa jübile yapılan (1988'de 60.yıl [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 1998'de 70.yıl) [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] hakkında konferanslar ve sergiler düzenlenen Aytmatov[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] halen yazarlığın yanında Kırgızistan 'ın Lüksemburg Büyükelçiliği görevini yürütmektedir.