Elektronik Radar Sistemiyle Yön Bulan Istakozlar

Elektronik Radar Sistemiyle Yön Bulan
IstakozlarKuzey Carolina Üniversitesi araştırmacıları tarafından
gerçekleştirilen bir araştırma, gözleri kapatılmasına ve yön
bulmalarına yardımcı olacak her türlü imkan ortadan kaldırılmasına
rağmen ıstakozların yine de yönlerini ve yerlerini tespit
edebildiklerini ortaya çıkardı. Üstelik bilim adamları ıstakozların
bunu elektronik radar sistemine benzer bir yöntem kullanarak
yapmalarının sırrını hala çözememektedir.

Karayipler
civarında yaşayan Panulirus argus türüne ait dikenli ıstakozlar
üzerinde yapılan bir araştırma, bu canlıların sadece yön tayini değil,
yer tayini de yapabildiklerini ortaya koydu. Buna göre dikenli
ıstakozlar, hiç bilmedikleri bir yere bırakılmış olsalar da yönlerini
hatta 'yerlerini' dahi bulabiliyorlar.

Araştırma Boyunca Istakozları Şaşırtmak İçin Uygulanan Yöntemler

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]Kuzey
Carolina Üniversitesi araştırmacıları Larry C. Boles ve Kenneth J.
Lohmann, ıstakozların yön bulma yeteneğini araştırmak için bir dizi
deney düzenlediler. Karayip açıklarında yakalanan ıstakozlar, tekneyle
yakalandıkları yerden 12–37 km uzağa götürüldü. Yolculuk sırasında
ıstakozların hiçbir şey görmemesi ve çevreyi algılamamaları için bazı
yöntemlere başvuruldu:

Istakozlar
kısmen deniz suyuyla doldurulmuş haznelerde tutuldu, haznelerin etrafı
kapatıldı ve dolambaçlı bir rota izlenerek test alanına götürüldü.

Hazneler sağa sola sallanacak şekilde iplere asıldı.

Istakozların,
dünyanın doğal manyetik alanını bir pusula gibi kullanmalarının önüne
geçebilmek için güçlü mıknatıslar kullanılarak, haznelerde karmaşık
manyetik alanlar oluşturuldu.

Bilim
adamları, bu engelleme ve şaşırtma dolu yolculuktan sonra denizde bir
noktada durup ıstakozları denize bırakmaya başladılar. Gözleri özel
plastik maskelerle kapatılmış olduğu halde ıstakozlar, serbest
kaldıkları anda ilk yakalandıkları yerin yönünü kolaylıkla buldular.
Istakozlar suya bırakılır bırakılmaz evlerinin yolunu tuttular. En
önemlisi de bilim adamları ıstakozların şaşkınlık dönemi dahi
geçirmediğini gözlemlediler.

Pusula Tekniği ile Açıklanamayan Yön ve Yer Tayini

Bazı
araştırmacılar, canlıların yön bulma yeteneklerinde dünyanın manyetik
alanından faydalandıklarını düşünüyor. Bu bilim adamları, canlıların
vücudunda gizemli bir pusula bulunduğunu varsayıyorlar. Ancak
ıstakozların bu yeteneğini açıklamada pusula benzetmesi de yetersiz
kalıyor.

New York'taki
Cornell Üniversitesi'nden nörobiyoloji ve davranış profesörü Charles
Walcott: "Birçok hayvanın dünyanın manyetik alanlarını bir araç olarak
kullandığını biliyoruz" diyor ve ekliyor: "Ama eğer kaybolmuşsanız bir
pusula size nerede olduğunuzu söylemez." (Lobsters Navigate by
Magnetism, Study Says, 6 Ocak 2003)

Araştırmacı Boles ise, ıstakozlardaki yeteneğin üstünlüğünü şöyle vurguluyor:

"Bu
test kesinlikle birçok hayvanın geçemediği bir testtir. Testi
geçebilmeleri, bir şekilde, bulundukları noktayı an an bildiklerini
gösteriyor. İçlerinde bir şey bulunuyor olmalı."

Böylece
deneyde kullanılan ıstakozların, vücutlarında bir tür harita
oluşturdukları ve kalkış noktasından itibaren koordinat takibi
yapabildikleri ortaya çıkmıştır. Bilim adamlarının çözemediği bu
mekanizma, bir yolcu uçağındaki elektronik radar sistemleri gibi
çalışıyor.

Bilim adamlarını
en çok şaşırtan nokta ise, bu mükemmel sistemle donatılmış olan
ıstakozun nispeten kompleks olmayan bir sinir sistemine sahip olması.
Boles bu konuda şunları söylüyor:

"Burada
asıl büyük konu, omurgasızların nispeten basit sinir sistemlerine sahip
olmaları. Çoğu kişi böyle bir işi yapmak için gereken zihinsel
kapasitelerinin olmayabileceğini düşünüyor."

Bilimin Cevaplayamadığı Sorular

Şimdi kendinize şu soruyu sorun ve düşünün:

Büyük bir çölde bulunduğunuzu farz edin. Bulunduğunuz noktadan bir
arabaya bindirildiğinizi, gözünüz ve kulağınız kapalı olduğu halde ve
özellikle dolambaçlı yollar seçilerek, 200 kilometre uzağa götürülüp
bırakıldığınızı düşünün. İlk bulunduğunuz yere dönebilir misiniz?
Elbette, hayır! Istakozların tam olarak başardıkları işte budur.

Araştırma
sonunda istedikleri cevaba ulaşacaklarını düşünen bilim adamları,
ıstakozların bu başarılı yön ve yer belirleme yetenekleri karşısında
cevaplayamadıkları pek çok farklı soru ile karşılaşmışlardır:

Istakozlar gözleri kapalı olduğu halde 37 kilometrelik yolculuk boyunca doğru izi nasıl takip edebilmişlerdir?

Bu canlının küçücük beyninde bu kadar geniş bir alanın haritası nasıl oluşabilir?

Istakoz dünyanın manyetik alanını nasıl algılamaktadır?

Etrafını görmesi engellendiği ve şaşırtıldığı halde elektromanyetik alandaki bilgileri bedeninde nasıl olup da yorumlamaktadır?

Bu özel yön bulma sistemi ıstakozda nasıl ortaya çıkmıştır?

En
basit bir pusulayı ele aldığımızda, bunun bile özel olarak tasarlandığı
açıktır. Pusuladaki iğne, özel olarak işaretlenmiş yönler, cam kaplı
muhafazası bu aletin özellikle yön bulmak için tasarlanmış olduğunu
göstermektedir. Istakozların bedenindeki bu özel sistemin bir pusulayla
kıyas kabul etmez derecede üstün olduğu açıktır. Tüm bunlar ıstakozdaki
sistemin özel olarak yaratıldığını ortaya koymaktadır. Allah ıstakozu
yaratmış ve onu bu özel sistemle donatmıştır. Yüce Allah tüm canlıları
yaratandır ve O, kusursuzca var edendir. Bir ayette şu şekilde
buyrulmaktadır:

"Sizin yaratılışınızda ve türetip-yaydığı canlılarda kesin bilgiyle inanan bir kavim için ayetler vardır." (Casiye Suresi, 4)

Istakozların İlginç Savunma Taktiği

Panulirus
cinsi ıstakozlar oldukça ilginç bir savunma sistemine sahiptirler. Bu
ıstakozlar ancak telli çalgılardan çıkarılabilecek rahatsız edici bir
sürtünme sesini kesik kesik çıkartır ve bu sayede düşmanlarını
kaçırırlar.

Bu kabuklu
hayvanların gözlerinin altında, mikroskobik çiziklerle kaplı olan ve
eğilip bükülebilen antenler bulunmaktadır. Panulirus ıstakozları
antenlerindeki bu çizikleri içiçe geçirip sürtmeye başladıkları zaman
keman yaylarının birbirine sürtünmesiyle oluşan rahatsız edici sesin
bir benzerini çıkarabilmektedirler.

Panulirus
argus türü ıstakozlar genellikle Atlantik Okyanusu'nun batısında
Brezilya ile Bermuda arasında bulunuyorlar. Bazıları göçmen olan bu
canlılar, çoğu günlerini mercan kayalıklarının içinde geçiriyor.